Methemoglobine máu do ăn rau dền và củ dền


1Rau-denTuần qua, khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện Nhi Đồng 1 nhận một trường hợp cháu Ng. Th. Đ. 16 tháng tuổi do người nhà đưa đến trong tình trạng tím môi, tím nhẹ toàn thân. Khai thác bệnh sử, chúng tôi ghi nhận, người nhà cho trẻ ăn dặm có kèm rau dền, củ dền được 3 ngày. Đến tối ngày thứ 3, mẹ phát hiện cháu tím môi, bứt rứt không chịu ngủ, nên mang cháu nhập viện Nhi Đồng 1. Tại đây cháu được bác sĩ thăm khám ghi nhận cháu tỉnh, vẻ kích thích, môi tím, đầu chi tím nhẹ, nhịp tim nhanh, khám loại trừ bệnh lý tim mạch, hô hấp gây tím tái và xét nghiệm Co-oximeter cho thấy nồng độ methemoglobin máu là 6,2% tăng hơn bình thường (<l%). Ngay lập tức cháu được cho thở oxy, và được theo dõi sát. Trường hợp này do nồng độ methemoglobin trong máu không quá cao (>20%) nên không có chỉ định dùng thuốc giải độc xanh methylen tiêm mạch. Kết quả sau 12 giờ theo dõi điều trị, tình trạng trẻ cải thiện dần, hết tím tái. Khi chúng tôi hỏi bà mẹ tại sao cho cháu ăn nhiều rau dền, củ dền, thì được trả lời là "để bổ máu" cho cháu!

 

Qua trường hợp trên chúng tôi muốn lưu ý đến quí phụ huynh, khi thiết lập chế độ ăn cho trẻ nên theo nguyên tắc thay đổi món ăn để trẻ nhận được các loại thức ăn phong phú, không bị "chán" thức ăn, và tránh ngộ độc đáng tiếc do bị tích lũy theo thời gian. Sau đây là một số kiến thức cơ bản về methemoglobine máu.

Methemoglobine là gì ?

  • Đó là sản phẩm của Hemoglobine bị oxy hóa, trong đó Fe++ hóa trị 2 trong hemoglobine được chuyển thành Fe+++ hóa trị 3. Hemoglobine có khả năng chuyên chở oxy đến mô cơ thể nên làm da niêm có màu hồng trong khi methemoglobine không có khả năng vận chuyển oxy nên làm da niêm tím tái . Bình thường trong hồng cầu vẫn hình thành methemoglobine (<1%) nhưng không tồn tại lâu, vì cơ thể có hệ thống men khử methemoglobine thành hemoglobine bình thường. Tuy nhiên, có một số tác nhân oxy hóa mạnh như hóa chất (Chlorates, Aniline - phẩm nhuộm, Trinitrotoluene - thuốc nổ)., thuốc (Nitroglycerine, Sulfonamide, Primaquine, Chloroquine, Lidocain, Prilocain - EMLA, Benzocain - gây tê tại chỗ, Nitrate bạc - xức bỏng), thức ăn (nước giếng, củ dền, carrot, nước cải bẹ xanh, bắp cải, củ cải đường – những thức ăn này có hàm lượng nitrate cao, khi ăn nhiều và dày ngày sẽ gây methemoglobin ở trẻ nhỏ) biến đổi hemoglobine thành methemoglobine quá khả năng bù trừ của hệ thống men khử đưa đến tăng methemoglobine máu, dẫn đến bệnh nhân bị tím tái, có thể tử vong nếu không điều trị kịp thời.
  • an-rau-den-nhieu-co-tot

Cháu Đ. 16 tháng tuổi, methemoglobin máu do ăn nhiều rau củ dền, được theo dõi điều trị tại khoa cấp cứu

BS. Minh Tiến-BVNĐ1